Nieuws
| Kas Bätz orgel - zaterdag 21 november 2015 |
Kas van het Bätz-orgel in de Nicolaaskerk geheel opgeknapt.
Het orgel dat Gideon Thomas Bätz in 1777 opleverde voor opdrachtgever J.H.Tissel werd waarschijnlijk geplaatst in zo’n fraai grachtenpand te Amsterdam. Het instrument staat op de grond en heet daarom een positief. De toenmalige grachtenpanden hadden toen (en wellicht nu ook nog) voldoende ruimte zo’n orgel te huisvesten.
Als huisorgel dus begonnen, functioneerde het instrument naderhand als kerkorgel en het reisde daarbij door de tijd heen vele locaties in Noord-Holland af. In 1964 ontdekte Jan Jongepier, toen organist van de Grote Kerk te Purmerend, het Bätz-orgel in de Gereformeerde Pinksterkerk in Heemstede. Ondanks de later aangebrachte witte kleur en het schijnfront van pijpen dat er voor was geplaatst, stelde Jongepier vast dat het hier ging om een kostbaar orgel gemaakt door Gideon Thomas Bätz, telg uit het beroemde orgelmakersgeslacht Bätz.
Zo arriveerde het instrument in Purmerend waar het na eerste plaatsing in de toenmalige Grote Kerk naderhand ook nog stond in de voormalige Gereformeerde Kerk aan de Gedempte Singelgracht en in de trouwzaal van het voormalige stadhuis aan de Kaasmarkt.
Na de periode in de Gereformeerde Kerk werd het orgel in 1978 door Flentrop Orgelbouw gerestaureerd en werd ook de huidige kleurstelling aangebracht. De door de tijd heen opgebrachte verflagen werden verwijderd en de oudste, derhalve oorspronkelijk kleurstelling bleek een imitatie wortelfineer te zijn. Die imitatie wortelfineer werd weer aangebracht waarbij overigens die oudste oorspronkelijke situatie in de zogeheten klavierbak ongewijzigd bleef, ter illustratie van de originele situatie.
Toen het Garrelsorgel in 2003 weer terugkeerde in het toen inmiddels Nicolaaskerk geheten kerkgebouw aan de Kaasmarkt, werd op initiatief van de Stichting Garrelsorgel Purmerend ook het Bätz-orgel weer in deze kerk geplaatst. Zo beschikte de Nicolaaskerk over drie historische en geheel gerestaureerde orgels uit verschillende stijlperioden: het Garrelsorgel, het Bätz-orgel en het Witte-orgel. Een unicum!
In februari 2014 droeg de gemeente Purmerend, toen eigenaar, het Bätz-orgel over aan de voornoemde stichting. Nadat al in 2012 / 2013 herstelwerkzaamheden door Flentrop aan het pijpwerk en de kas hadden plaats gevonden, kon in 2015 de kas geheel worden opgeknapt. In de loop der jaren waren sinds 1978 nogal wat beschadigingen aan het houtwerk van de kas ontstaan en het verguldwerk was dof geworden. Dit alles werd hersteld door het echtpaar Hans en Lenie Slegt te Edam, zij zijn geheel gespecialiseerd in het schilderwerk van historische objecten zoals orgels. Alle beschadigingen werden hersteld, het verguldwerk werd vernieuwd en de orgelbank kreeg nu ook een passende kleurstelling. Vanwege naderhand ontstane schade werd nu ook de klavierbak van de nieuwe kleurstelling voorzien.
In augustus 2015 werd het werk door de firma Slegt opgeleverd. En het resultaat ziet er fraai uit. Daarbij is essentieel dat het front en de kas van het orgel er niet ‘nieuw’ uitzien, maar dat de uitstraling van het historische meubel geheel is gebleven.
De Stichting Garrelsorgel Purmerend is de firma Slegt erkentelijk voor het voortreffelijke resultaat en de gemeente Purmerend voor de financiële steun om dit mogelijk te maken.
